Wat als je schoenen deconstrueert tot modulaire componenten? Componenten van gerecycleerde materialen, uit een lokaal territorium? Custom Territory laat de grenzen tussen schoenen maken, ontwerpen én dragen vervagen. Een nieuwe leest voor circulaire schoenen.
Custom Territory Studio wil als onderzoeks- en ontwerpstudio de lineaire schoenenindustrie tegen het licht houden en vooral verduurzamen. Het onderzoek startte bij circulair designresearcher Ben Hagenaars en enkele promovendi aan LUCA School of Arts in Genk. Zij vertrokken vanuit de mode in het straatbeeld om een nieuw sneakermodel te ontwikkelen.
Hoe zouden hippe schoen eruit kunnen zien mocht je enkel werken met gerecycleerde of gerecupereerde materialen? En, als er toch extra grondstoffen nodig waren, dan enkel gewonnen uit de directe omgeving. Deze zoektocht leverde heel wat intrigerende ‘terroir-sneakers’ op, maar tegelijk sleutelde Custom Territory aan een nieuwe leest om een nieuw circulair denkmodel te schoeien.
SCHOENEN MET STRIKVRAAG
Welke rol speelt de schoenenindustrie en de schoenmaker vandaag én in de toekomst? Het is meer dan de strikvraag van de Custom Territory-schoenen. Voor de industriële revolutie vertegenwoordigde de schoenmaker nog de rol van een ambachtsman. Iemand die schoeisel maakt met natuurlijke materialen zoals leer en hout, bijeengehouden door veters en lijm. Een vakman vooral, maar tegelijk ook ontwerper én producent. Zijn productieproces is tijdrovend, maar de uitkomt steevast kwalitatief en uniek. In onze snelle economie lijkt er nog nauwelijks ruimte voor dit soort diensten.
De industrialisatie heeft het maakproces duchtig gestandaardiseerd en in die rol ook het schoenontwerpen en maken van elkaar losgekoppeld. De ambachtsman legt zich toe op het repareren en verlengt de levensduur van de schoen, of past het aan aan de fysieke en persoonlijke voorkeur van de drager. Het optimaliseren van productieprocessen — denk aan synthetische materialen en spuitgieten — kent in de geglobaliseerde sneakerindustrie haar exponent en heeft in zekere zin ook een wegwerpcultuur gevoed. In die straatcultuur wordt de vervuiling, uitputting van grondstoffen en onmenselijke arbeidsomstandigheden van het lineaire systeem van sneakerproductie zelfs genegeerd. Ruimte voor individuele schoenmakers of reparateurs is er zelfs niet, je koopt gewoon nieuwe sneakers en gooit de oude weg.
Custom Territory werkt heel nauw samen met Ambiorix, een toonaangevende Belgische schoenfabrikant. Voor de Custom Territory-prototypes combineerden ze bijvoorbeeld traditionele Ambiorix-schoenen met lokaal geproduceerd industrieel afval zoals rubber en PVC. “Ze hebben heel veel ervaring met maken van schoenen en dat koppelden we aan de kennis van de schoenmakers om tot modulaire sneakercomponenten te komen”, zegt Ben Hagenaars. De interesse voor dit soort gedeconstrueerde sneakers is niet eens vergezocht, kijk maar naar het modebeeld dat Maison Margiela en Raf Simons hebben aangereikt. Het recupereren van materialen, onderdelen en componenten zou zo een nieuw licht kunnen werpen op de begrippen ‘vintage’ of ‘aged’ sneakers.
Voor de Custom Territory-prototypes worden traditionele Ambiorix-schoenen gecombineerd met lokaal geproduceerd industrieel afval zoals rubber en PVC.